✨DNA Hành trình khám phá cấu trúc chuỗi xoắn kép

Đây là tự truyện của James Watson – người đồng khám phá ra cấu trúc xoắn kép của DNA Nếu bạn tò mò về khám phá được coi là vĩ đại nhất thế kỷ 20 được phát hiện như thế nào, nếu bạn tò mò về trung tâm học thuật của thế giới những năm 1940-50, một trong những nơi giành nhiều giải Nobel Sinh Y học nhất, đây chắc chắn là cuốn sách dành cho bạn.

“Được xuất bản vào năm 2012 để đánh dấu 50 năm kể từ khi giải Nobel được trao cho Watson và Crick về công trình khám phá cấu trúc DNA, một ấn bản với chú thích và minh họa của cuốn sách kinh điển này mang đến những hiểu biết mới về mối quan hệ cá nhân giữa James Watson, Frances Crick, Maurice Wilkins, Rosalind Franklin. Những câu chuyện liên quan được người trong cuộc thuật lại đầy chi tiết, giúp khắc họa chân dung các nhà khoa học cũng như đời sống, suy tư hay cảm xúc của họ trong quá trình làm việc nghiên cứu.

Cấu trúc của DNA là một cuộc đua ngầm bắt đầu từ thời điểm Oswald Avery và cộng sự ở Đại Học Rockefeller, New York, làm thí nghiệm chứng minh DNA mang thông tin di truyền (trước đó người ta tin là protein mới là chất quyết định di truyền). Cuộc đua tìm kiếm ‘mật mã của sự sống’ còn ảnh hưởng cả đến thế giới khoa học nói chung, nhất là từ thời nhà vật lý vĩ đại người Áo Erwin Schrödinger. Có ít nhất 3 nhóm lúc đó dồn tâm sức vào cuộc đua này.

Nhóm thứ nhất ở King’s College (London) với điểm tựa chính là kỹ thuật X-ray crystallography, tuy nhiên không phải ai cũng có khả năng làm ra những bức ảnh X-ray chất lượng và ngay cả khi có những hình ảnh tuyệt đẹp (như của Rosalind Franklin và Maurice Wilkins) thì không phải ai cũng giải thích và mô hình hoá được nó.

Nhóm thứ hai là Linus Pauling ở Caltech là người đầu tiên nhận ra cấu trúc xoắn (helical) ở protein (giải Nobel hoá học năm 1958), và có lẽ ông đã phát hiện ra cấu trúc này ở DNA nếu ông không lỡ chuyến tàu qua Anh, lỡ luôn dịp chứng kiến bức ảnh X-ray của Wilkins và Franklin. Pauling công bố cấu trúc của DNA 2 tháng trước Watson và Crick, nhưng cấu trúc đó là sai (ông cho rằng nó là triple helix).

Nhóm cuối cùng và là những người chiến thắng là nhà khoa học thiên tài người Anh Francis Crick (người được coi là cha đẻ của ngành sinh học phân tử hiện đại) và một trong những người có ảnh hưởng nhưng cũng đầy mâu thuẫn, tác giả cuốn sách, nhà khoa học người Mỹ James Watson. Một trong những điểm đáng chú ý là Watson và Crick không hề có dự án về cấu trúc DNA, họ đơn giản là tò mò và quyết tâm theo đuổi nó bằng mọi giá. Erwin Chargaff là người phát hiện ra tỷ lệ của các nucleic acid trong DNA luôn cân bằng giữa Adenine và Thymine, Guanine và Cytosine. Sau khi chứng kiến seminar về phát hiện này vào năm 1952, Watson và Crick nghĩ ngay đến mô hình pairing trong cấu trúc DNA (A-T, G-C), một trong những điểm chính thúc đẩy họ xây dựng cấu trúc xoắn kép. Bức ảnh X-ray của Franklin là bức ảnh đơn giản nhưng có chất lượng nhất về cấu trúc tinh thể của DNA, nó chỉ ra rõ ràng cấu trúc xoắn (helical) ở DNA. Vì nhiều lý do mà Franklin và Wilkins đã không mô hình hóa được DNA dù họ là những người đầu tiên nhìn thấy bức ảnh X-ray này. Như vậy, Watson và Crick đã có hai bằng chứng quan trọng về cấu trúc DNA, đó là cơ chế ghép cặp (pairing) giữa A-T và C-G và cấu trúc xoắn của hai trục tinh thể. Tuy nhiên, họ chỉ hoàn chỉnh nó sau khi Jerry Donohue chỉ cho họ hydrogen chính là cầu nối A-T và C-G.

Cấu trúc xoắn kép của DNA được khám phá chính thức vào năm 1953, công trình thắng giải Nobel chín năm sau đó (1962) và ảnh hưởng của nó là vô tận. Ví dụ như nó chỉ ra cơ chế sao chép của tế bào của Watson và Crick dự đoán (và được chứng minh hoàn toàn sau đó), giải thích sự sống, tạo ra ngành sinh học phân tử và công nghệ sinh học như hiện nay.”

Theo TS Đinh Quang Huy

Tác giả James Dewey Watson (1928)

• Là nhà sinh vật học phân tử Mỹ. Vào năm 25 tuổi, ông đã nổi tiếng với công trình khám phá ra cấu trúc DNA. Watson, Francis Crick và Maurice Wilkins đã được trao giải Nobel Sinh lý và Y khoa năm 1962 cho "sự khám phá của họ liên quan đến cấu trúc phân tử của nucleic acids và tầm quan trọng của nó cho việc trao chuyển thông tin trong vật chất sống".

• 1956-1976: Watson trở thành thành viên giảng dạy tại các phòng thí nghiệm của Đại học Harvard.

• 1968: ông làm giám đốc phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor tại Long Island, New York và chuyển trọng tâm nghiên cứu của trung tâm này sang nghiên cứu ung thư.

• 1994: ông đã giữ chức chủ tịch của trung tâm này 10 năm và sau đó trở thành hiệu trưởng của nó cho đến năm 2007.

• 1988-2002: Watson làm việc với Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, đóng góp cho việc xây dựng đề án liên quan đến di truyền của con người.

• Ông cũng đã viết rất nhiều sách khoa học, trong đó có The Molecular Biology of the Gene (1965),The Double Helix (1968).

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

“Cuốn sách mô tả các sự kiện dẫn đến một trong những khám phá sinh học vĩ đại của thời đại chúng ta.” - Robert K. Merton

“Một thành công to lớ một tác phẩm kinh điển.” - Peter B. Medewar

“Không ai có thể bỏ lỡ sự phấn khích trong câu chuyện về khám phá vĩ đại và đẹp đẽ này… Cuốn sách truyền tải tinh thần khoa học… ý nghĩa về tương lai, tinh thần cao, sự cạnh tranh và dự đoán đúng sai, sự bao trùm của trí tưởng tượng và thử nghiệm thực tế.” - Jacob Bronowski

“Lịch sử về một nỗ lực khoa học, một câu chuyện trinh thám thực sự khiến người đọc nghẹt thở từ đầu đến cuối.” - Andre Lwoff

“Ông đã mô tả một cách đáng ngưỡng mộ cảm giác đáng sợ và đẹp đẽ khi tiến hành một khám phá khoa học.” - Richard Feynman

TRÍCH ĐOẠN ĐỌC THỬ

Tôi chưa từng thấy Francis Crick thể hiện vẻ khiêm nhường. Có thể anh ấy điềm đạm với ai khác, nhưng tôi chẳng có lý do nào để phán xét cả. Chuyện đó không liên quan đến sự nổi tiếng của anh lúc ấy. Anh đã được nhắc đến nhiều, thường là với một sự kính trọng, rằngcó thể một ngày nào đó anh sẽ được xếp vào hàng ngũ với Rutherford hay Bohr. Nhưng sự tình vẫn chưa phải như vậy vào khoảng mùa thu năm 1951 khi tôi đến làm việc ở Phòng thí nghiệm Cavendish thuộc Đại học Cambridge, cùng một nhóm nhỏ các nhà vật lý học và hóa học nghiên cứu về cấu trúc không gian ba chiều của protein. Vào thời điểm đó, anh đã 35 tuổi vàhầu như chưa có tiếng tăm gì. Mặc dù một vài đồng nghiệp thân thiết đã nhận ra tư duy nhanh nhẹn và sắc sảo của anh nên thường tìm đến anh để hỏi ý kiến, nhưng họ lại thường không trân trọng đúng mức mà còn cho rằng anh hay nói luyên thuyên.

Chủ nhiệm đơn vị nghiên cứu của Francis lúc ấy là ông Max Perutz, một nhà hóa học gốc Áo đã đến Anh vào năm 1936. Vào thời điểm đó ông đã thu thập nhiều dữ liệu nhiễu xạ qua tia X từ các tinh thể hemoglobin được hơn 10 năm và chỉ mới bắt đầu tìm thấy vài kết quả. Người giúp đỡ ông là Ngài Lawrence Bragg, giám đốc phòng thí nghiệm Cavendish. Suốt gần bốn mươi năm, ông Bragg, một người đoạt giải Nobel và là một trong những người đặt nền móng cho ngành tinh thể học, đã luôn dõi theo nhiễu xạ tia X như một phương pháp giúp xác định cấu trúc ngày càng phức tạp hơn của các phân tử.* Khi cấu trúc phân tử càng phức tạp được tìm ra nhờ phương pháp mới thì ông lại càng phấn khởi. Vì thế mà trong những năm ngay sau chiến tranh ông đặc biệt say mê với việc giải cấu trúc protein, vốn là loại phân tử phức tạp nhất. Bình thường, khi xong việc hành chính, ông Bragg hay ghé qua văn phòng của Perutz để thảo luận về những dữ liệu tia X vừa thu được. Sau đó ông tiếp tục tìm cách lí giải chúng sau khi về nhà.

Crick là điểm giao thoa giữa - nhà lý thuyết Bragg và - nhà thực nghiệm Perutz; anh thi thoảng cũng làm thí nghiệm nhưng thường say sưa với lý thuyết giải mã cấu trúc protein hơn. Mỗi khi tìm ra điều mới mẻ, anh thường sẽ trở nên cực kì phấn khích và lập tức kể cho bất kì ai chịu nghe về những điều này. Mộthai ngày sau đó anh thường nhận thấy lý thuyết của mình chưa ổn và thế là quay sang thí nghiệm cho đến khi chán thì phát kiến mới cho lý thuyết lại nảy sinh.

Có nhiều tình huống bi hài liên quan đến những chuyện này. Mà cũng nhờ vậy nên không khí phòng thí nghiệm, nơi mà những quy trình thường kéo dài từ vài tháng cho đến vài năm, trở nên sôi động hơn. Điều này một phần do âm lượng giọng nói của Crick: anh nói lớn và nhanh hơn bất kì ai và khi anh phá lên cười thì ai cũng biết anh đang ở đâu trongviện Cavendish. Gần như ai cũng thích thú với những khoảnh khắc rộn ràng này, đặc biệt là khi chúng tôi có thời gian chăm chú lắng nghe và ngắt lời ngay khi không còn theo kịp chuỗi suy luận của anh nữa. Nhưng có một ngoại lệ đáng nhắc tới. Những cuộc chuyện trò với Crick thường lại làm Ngài Lawrence Bragg khó chịu, và giọng nói của anh thôi cũng đủ để làm Bragg phải tìm một nơi khác, yên tĩnh hơn. Chỉ thỉnh thoảng ông mới tới uống trà ở Cavendish, vì điều đó có nghĩa là ông phải chịu đựng việc cả phòng trà như vỡ bung do giọng nói của Crick. Nhưng ngay cả khi đã làm vậy, Bragg vẫn chưa hoàn toàn được yên thân. Đã hai lần hành lang bên ngoài văn phòng của ông bị ngập khi nước túa ra từ phòng thí nghiệm mà Crick đang làm việc. Francis, vì mải say sưa với lí thuyết, đã lơ là việc siết chặt ống cao su quanh cái máy bơm hút của mình.

Vào thời điểm tôi mới đến, các lí thuyết của Francis đã vượt xa những giới hạn của lĩnh vực tinh thể học protein. Bất cứ điều gì quan trọng cũng lôi cuốn anh, và anh thường đi đến nhiều phòng khác nhau để xem những thí nghiệm mới nào vừa được thực hiện. Mặc dù thường rất nhã nhặn và ân cần đối với các đồng nghiệp khi họ không hiểu rõ ý nghĩa thật sự của những thí nghiệm mới, nhưnganh cũng không bao giờ ngần ngại nói thẳng với họ điều đó. Gần như ngay lập tức, anh sẽ đề xuất một loạt những thí nghiệm mới để chứng minh cho lập luận của mình. Ngoài ra, anh cũng không ngừng thao thao bất tuyệt với những ai chịu lắng nghe rằng các ý tưởng sáng suốt mới của mình có thể sẽ thúc đẩy khoa học phát triển như thế nào.

Từ những lí do đó, người ta thực sự sợ Crick dù không nói ra, đặc biệt là những người cùng thời với anh cũng đang tìm danh tiếng. Cái cách anh nhanh chóng nắm bắt dữ liệu và giản lược chúng thành những mô hình chặt chẽ thường làm cho họchột dạ. Họ sợ rằng, trong tương lai sớm thôi, anh ấy sẽ thành công, và sẽ chỉ ra cho cả thế giới thấy những cái đầu mờ nhạt, vốn được che dấu sau những lối hùng biện kiểu cách của Đại học Cambridge.

Mặc dù Crick được hưởng quyền có một bữa ăn mỗi tuần tại trường Caius (một trường thành viên danh giá của Đại Học Cambridge - ND), anh vẫn chưa vào biên chế của bất kì trường nào. Một phần là do chủ ý của anh. Anh rõ ràng không muốn chịu gánh nặng không đáng có từ việc giảng dạy sinh viên đại học. Phần khác cũng vì tiếng cười của Crick, không chừng nó sẽ làm mấy học giả đáng kính nổi khùng nếu phải nghe thấy quá một lần mỗi tuần. Tôi chắc rằng việc không vào biên chế đôi khi cũng làm Francis buồn phiền, dù cho bản thân anh cũng thấy rõ rằng cuộc sống của giới khoa bảng vốn bị chi phối bởi các vị trung niên quá mô phạm nhưng thực chất lại không có khả năng đem lại cho anh niềm yêu thích khoa học hay chỉ dạy cho anh bất cứ điều gì đáng giá. Duy chỉ có trường King, một ngôi trường giàu mạnh và phóng khoáng mới tiếp nhận anh mà không làm mất đi tính cách của cả đôi bên. Những ai thân thiết đều biết anh là một người bạn vui vẻ khi cùng nhau dùng bữa tối. Nhưng dù có cố gắng thế nào, họ không thể che giấu được sự thật là nếu vô tình đưa ra một bình luận sai về rượu sherry (rượu Tây Ban Nha) thì hẳn sẽ bị Francis mắng cho một trận.

Sách - Ayurveda - Nền tảng dưỡng sinh Ấn Độ - Vasant Dattatray Lad

Giữa đại dương kiến thức y học rộng lớn, AYURVEDA – NỀN TẢNG DƯỠNG SINH ẤN ĐỘ: Các nguyên lý điều hòa thân tâm qua ẩm thực, yoga và thiền định của Tiến sĩ Vasant

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Giải Cứu Não

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Giải Cứu Não Tác giả: Anthony William Dịch giả: Minh Chiêu Số trang: 872 Khổ sách: 18x23cm Trọng lượng: 1205gr Loại sách: Bìa mềm ISBN: 978-604-322-712-3 Nhà xuất bản

Tự Day Ấn Huyệt Chữa Bệnh - Bệnh Tim Mạch & Huyết

Day ấn huyệt là một trong những phương pháp trị bệnh cổ xưa và độc đáo của y học cổ truyền Trung Quốc. Phương pháp này dựa trên những học thuyết kinh điển về khí

Sơ Cứu Nhanh - Giành Sự Sống: 36 Kỹ Năng Sơ Cấp Cứu Kèm Theo Bộ Video Hướng Dẫn Xử Trí Đầu Tiên Tại Việt Nam

Sơ cứu nhanh - Giành sự sống - 36 kỹ năng sơ cứu (kèm theo bộ video hướng dẫn xử trí đầu tiên tại Việt Nam) “Chảy máu cam thì bóp mũi vào rồi ngửa

Bác Sĩ Tốt Nhất Là Chính Mình - Tập 7: Nâng Cao Chất Lượng Sống Ở Người Cao Tuổi _TRE

Bác Sĩ Tốt Nhất Là Chính Mình - Tập 7: Nâng Cao Chất Lượng Sống Ở Người Cao Tuổi Khi bước qua tuổi 50, nhiều chức năng của cơ thể bị suy giảm. Sự suy

Ăn Nhiều Hoa Quả Có Nguy Hiểm Không?

Ăn Nhiều Hoa Quả Có Nguy Hiểm Không? Chúng ta thường được nghe quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng rằng ăn nhiều hoa quả rất tốt, rất có lợi cho sức

DINH DƯỠNG CHO BỆNH NHÂN UNG THƯ

Theo thông cáo của WHO vào ngày 19 tháng Chín năm 2018: “Ung thư là nguyên nhân tử vong thứ hai trên toàn thế giới, gây ra cái chết của 9,6 triệu người vào năm

Điều Kỳ Diệu Của Vận Động

Điều Kỳ Diệu Của Vận Động ------------ “Ta còn trẻ – Ta năng vận động. Ta vẫn trẻ – Khi ta vận động”. Vận động ở đây được hiểu bao gồm cả thể lực và

Liệu Pháp Miễn Dịch - Bước Đột Phá Trong Ch.ữa Trị Ung Thư - Charles Graeber - Nguyễn Đức Anh dịch - (bìa mềm)

Charles Graeber kể lại chi tiết về khám phá khoa học đáng kinh ngạc về thứ mật mã giúp giải phóng hệ thống miễn dịch của con người để chống lại – và thậm chí

Sao Chúng Ta Lại Ngủ - Tiết lộ sức mạnh của giấc ngủ và những giấc mơ (Matthew Walker)

Là cuốn sách về giấc ngủ đầu tiên được viết bởi chính một chuyên gia khoa học hàng đầu, giám đốc Trung tâm về Khoa học Giấc ngủ Con người của trường Đại học California,

Ăn Gì Để Khỏe Mạnh - Nhu Cầu Dinh Dưỡng Cho Sức Khỏe Và Thực Phẩm Bổ Dưỡng - Tập 2

- Tự chăm sóc được sức khỏe bản thân đã trở thành một nhu cầu lớn và phát triển nhanh chóng thành một ngành khoa học chuyên nghiên cứu về nhu cầu dinh dưỡng. -

Siêu Tổ Chức Con Người The Human Superorganism

Siêu Tổ Chức Con Người The Human Superorganism - Minh Triết Về Thế Giới Vi Sinh Vật Trong Cơ Thể Chúng Ta ------------ “Phải đọc nếu bạn quan tâm đến bệnh tật, sức khỏe và

Nhân tố Enzyme - Phương Thức Sống Lành Mạnh

Từ kết quả lâm sàng khi tiến hành kiểm tra dạ dày của hơn 300.000 người, bác sĩ Hiromi Shinya đã rút ra kết luận: “Người có sức khỏe tốt là người có dạ dày

Sách - Bẩn cũng tốt (Nhã Nam HCM)

THÔNG TIN PHÁT HÀNH Tác giả: Jack Gilbert, Rob Knight & Sandra Blakeslee Dịch giả: Bùi Khánh Chi Nhà xuất bản: Thế Giới Số trang: 396 Kích thước: 14 x 20.5 cm Ngày phát hành:

Bước Vào Cửa Hiệu Nhiệm Màu - Câu Chuyện Kỳ Diệu Về Cuộc Đời Của Một Bác Sĩ Phẫu Thuật Thần Kinh

Bước Vào Cửa Hiệu Nhiệm Màu - Câu Chuyện Kỳ Diệu Về Cuộc Đời Của Một Bác Sĩ Phẫu Thuật Thần Kinh Có gì trong Bước Vào Cửa Hiệu Nhiệm Màu – Cuốn sách truyền

Sách Y Học Hay-Thời Kỳ Hậu Corona: Luôn Có Cơ Hội Trong Khủng Hoảng

Thời Kỳ Hậu Corona: Luôn Có Cơ Hội Trong Khủng Hoảng Diễn biến của thời cuộc là bất trắc. Trong khủng hoảng, nguy và cơ tồn tại song hành nhưng quan trọng là chúng tác

Ayurveda Nền Tảng Dưỡng Sinh Ấn Độ - Vasant Lad

Giữa đại dương kiến thức y học rộng lớn, AYURVEDA – NỀN TẢNG DƯỠNG SINH ẤN ĐỘ: Các nguyên lý điều hòa thân tâm qua ẩm thực, yoga và thiền định của Tiến sĩ Vasant

Combo 100+ Bài Tập Kích Thích Não Bộ Hiệu Quả : 40 Ngày Luyện Trí Nhớ + 40 Ngày Rèn Tư Duy - Bản Quyền

40 Ngày Luyện Trí Nhớ * Nội dung: Trí nhớ vô cùng quan trọng đối với chúng ta, học cách sử dụng trí nhớ tốt hơn có thể khiến cuộc sống trở nên phong phú

Đông Y Toàn Tập

Đông Y Toàn Tập trình bày một cách hệ thống hầu như toàn bộ các vấn đề về Đông y, từ lý thuyết đến thực hành, từ cơ bản đến nâng cao. - Cuốn sách

Cú sốc - Hành trình giành lại sự sống của một bác sĩ

Cú sốc – Hành trình giành lại sự sống của một bác sĩ là câu chuyện của bác sĩ Rana Awdish, khi cô đột ngột đổ bệnh và phải đi cấp cứu, đúng vào thời

Dưỡng Gan Để Dưỡng Nhan

Vì sao phụ nữ muốn khỏe đẹp phải dưỡng gan đầu tiên? Ngày nay đã có vô số chị em bỏ ra không biết bao nhiêu thời gian, tiền bạc và sức lực vào việc

Sức Khỏe Trong Tay Bạn - Tập 2 (Tái Bản 2021)

Sức Khỏe Trong Tay Bạn - Tập 2 (Tái Bản 2021)

Bình Ổn Đại Tràng, Phòng Chống Ung Thư

Bình Ổn Đại Tràng, Phòng Chống Ung Thư “Hãy áp dụng các phương pháp bình ổn đại tràng trong cuốn sách này vào lối sinh hoạt thường nhật, bạn nhất định sẽ cải thiện được

Combo 4 cuốn: Cơ Thể Tự Chữa Lành

1/ Cơ Thể Tự Chữa Lành : Cơ thể tự chữa lành tiết lộ nguyên nhân gốc rễ của nhiều căn bệnh mà các cộng đồng y tế còn nhầm lẫn hoặc chưa hiểu hết.

Sách Miễn Dịch - Philipp Dettmer - Du Hành Thăm Hệ Thống Bí Ẩn Giữ Cho Ta Sống Sót - Bìa Cứng

THÔNG TIN SÁCH - Nhà xuất bản: NXB Lao Động - Tác giả: Philipp Dettmer - Kích thước: 20.8x25.6 cm - Số trang: 374 trang - Hình thức bìa: Bìa cứng GIỚI THIỆU NỘI DUNG:

Ma Y Thần Tướng - Bìa Cứng (Tái Bản 2023)

Ma Y Thần Tướng - Bìa Cứng Tác phẩm tướng thuật nổi tiếng "Ma y thần tướng" đã được lưu truyền hàng nghìn năm , cho đến ngày nay vẫn lưu giữ được phong cách

Combo Sách Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông + Bí Quyết Trường Thọ Của Người Nhật (Bộ 2 Cuốn)

Combo Sách Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông + Bí Quyết Trường Thọ Của Người Nhật (Bộ 2 Cuốn) 1. Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông Học cách ăn lành, sống

Tập luyện cổ họng – 5 phút 1 ngày giúp kéo dài 10 năm tuổi thọ

Cổ họng đóng nhiều vai trò quan trọng như nói chuyện, ăn uống, hô hấp, phòng chống virus. Càng lớn tuổi, các cơ cổ họng càng có xu hướng suy yếu. Cổ họng suy yếu

Dinh Dưỡng Lành Mạnh - Ngại Gì Bệnh Tim

Dinh dưỡng lành mạnh, ngại gì bệnh tim là cuốn sách nói về bệnh tim mạch - một căn bệnh cho đến nay vẫn được WHO đánh giá một trong những căn bệnh có tỷ

Combo 2Q: Thuốc nam và châm cứu - Phần Dược + Thuốc nam và châm cứu - Phần Y

Combo 2Q: Thuốc nam và châm cứu - Phần Dược + Thuốc nam và châm cứu - Phần Y 1.Thuốc nam và châm cứu - Phần Dược Phần dược nhằm giúp cho xã có kế

Liệu Pháp Miễn Dịch - Bước Đột Phá Trong Chữa Trị Ung Thư

Liệu Pháp Miễn Dịch - Bước Đột Phá Trong Chữa Trị Ung Thư

Hoàng Đế Nội Kinh Linh Khu

Hoàng Đế nội kinh được xem là một trong tứ đại kinh điển Đông y sớm nhất hiện còn tồn tại đến ngày nay. Tuy nhiên, bộ sách không chỉ đơn giản là tài liệu

Healing and Recovery – Chữa lành và hồi phục

Healing and Recovery – Chữa lành và hồi phục ------------ Trong quan hệ giữa cơ thể, tâm trí và linh hồn, cơ thể không thể tự trải nghiệm; trải nghiệm cơ thể diễn ra trong

Lưu Thông Máu Tốt Hóa Giải Bách Bệnh

Lưu thông máu tốt hóa giải bách bệnh Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Akiyoshi Horie Dịch giả: Như Nữ Số trang: 251 trang Khổ: 14.5 x 20.5cm Nhà xuất bản: Công Thương

Y Học Phổ Thông Dành Cho Mọi Người - Chuyên Đề: Thuốc Nam Và Bệnh Mắt

Sách là cẩm nang cần thiết trong mỗi gia đình, nhằm bỗ sung các kiến thức về tên thảo dược, công dụng cũng như là cách chế biến chính xác và cụ thể nhất.

Dinh Dưỡng Học Bị Thất Truyền - Dinh Dưỡng Đẩy Lùi Bệnh Tật

Dinh Dưỡng Học Bị Thất Truyền - Dinh Dưỡng Đẩy Lùi Bệnh Tật

Sức Khỏe Trong Tay Bạn - Tập 2

Sách - Sức Khỏe Trong Tay Bạn - Tập 2 ------------ "Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Trần Bích Hà Ngày xuất bản: 12-2018 Kích thước: 15.5 x 24 cm Nhà xuất bản:

Huyết Áp Thấp Những Điều Cần Biết

Huyết Áp Thấp Những Điều Cần Biết Huyết áp thấp dẫn đến hậu quả trực tiếp nhiều khi còn đáng sợ hơn so với chứng huyết áp cao. Cuốn sách giúp bạn có cái nhìn

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Thanh Lọc Để Phục Hồi

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Thanh Lọc Để Phục Hồi Cuốn sách thứ 6 trong series #1 bán chạy Cơ Thể Tự Chữa Lành Nếu bạn nghĩ rằng mình không cần phải thanh lọc

Mật Mã Ung Thư - Hiểu Biết Mới Đột Phá Về Bí Ẩn Ung Thư

Mật Mã Ung Thư - Hiểu Biết Mới Đột Phá Về Bí Ẩn Ung Thư "Mật mã ung thư - Hiểu biết mới đột phá về bí ẩn ung thư" cuốn sách đề cập đến

Bí Quyết Mang “Con Cò” Đến Gõ Cửa Nhà Bạn - Massge Tử Cung Thúc Đẩy Khả Năng Mang Thai

Bí Quyết Mang “Con Cò” Đến Gõ Cửa Nhà Bạn - Massge Tử Cung Thúc Đẩy Khả Năng Mang Thai Quá trình tiến hóa đem lại cho con người những bước tiến vượt bậc như

Tế Bào Gốc

“Tế bào gốc” là một quyển sách do nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực y học tái tạo Tiến sĩ Neil H. Riordan viết. Trong đó, ông ghi lại quá trình mình

Sách Y Học Hay-Điềm Báo Và Sứ Mệnh - The Premonition

Điềm Báo Và Sứ Mệnh - The Premonition Trong tình hình dịch bệnh tại Việt Nam đang căng thẳng, việc xuất bản thực sự mang tính thời sự và cần thiết. Cuốn sách là những

Combo Ăn Lành Sống Mạnh - Trái Đất Thêm Xanh + Bí Mật Dinh Dưỡng Cho Sức Khỏe Toàn Diện + Liệu Trình Dinh Dưỡng Tối Ưu

1 - Ăn Lành Sống Mạnh - Trái Đất Thêm Xanh 2 - Bí Mật Dinh Dưỡng Cho Sức Khỏe Toàn Diện 3 - Liệu Trình Dinh Dưỡng Tối Ưu Chế độ ăn uống thực

Combo Chất Xơ Diệu Kỳ + Ăn Gì Bổ Não

COMBO CHẤT XƠ DIỆU KỲ + ĂN GÌ BỔ NÃO CHẤT XƠ DIỆU KỲ Một kế hoạch ăn uống hoàn toàn mới thách thức những chế độ ăn phổ biến hiện nay như keto và

Sách Y Học Hay-Điềm Báo Và Sứ Mệnh - The Premonition

Điềm Báo Và Sứ Mệnh - The Premonition Trong tình hình dịch bệnh tại Việt Nam đang căng thẳng, việc xuất bản thực sự mang tính thời sự và cần thiết. Cuốn sách là những

Diện Chẩn Điều Khiển Liệu Pháp

Diện Chẩn Điều Khiển Liệu Pháp 1. Về lý thuyết - Phương pháp được xây dựng trên nền tảng triết học Đông phương, thừa kế phần nào kiến thức về y học cổ truyền VN,

Tiết Thực Nửa Ngày - Phương Thuốc Tối Ưu

Thói quen ăn uống hằng ngày là một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của bạn. Ăn quá nhiều thực phẩm và đồ ngọt sẽ phá hủy cơ thể ngay cả

Bệnh Đau Đầu Và Cách Điều Trị

Bệnh Đau Đầu Và Cách Điều Trị

Axit Và Kiềm Trong Thực Dưỡng (Tái Bản)

Axit Và Kiềm Trong Thực Dưỡng (Tái Bản) ------------ Từ cuối thế kỷ trước cho tới thế kỷ này, rất nhiều khái niệm quan trọng của cuộc sống đã được đưa vào lĩnh vực sinh

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Thanh Lọc Để Phục Hồi

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Thanh Lọc Để Phục Hồi

Y Học - Khái Lược Những Tư Tưởng Lớn - Bìa Cứng

Y Học - Khái Lược Những Tư Tưởng Lớn - Bìa Cứng Đời người khó tránh khỏi ốm đau, và nhu cầu tìm cách phòng tránh và đều trị bệnh thường là một vấn đề

Thực Dưỡng Macrobiotics Hồi Xuân Và Sống Thọ

Chúng ta có đủ khả năng điều chế từ trong cơ thể những gì cần thiết cho sức khỏe. Nếu cứ dựa vào những chất đặc chế hoặc thuốc men, khả năng này sẽ bị

Cuộc Cách Mạng Glucose _HH

Cuộc Cách Mạng Glucose Có tới 90 % dân số thế giới đang bị thừa glucose – nhưng hầu hết đều không biết điều đó. Chúng ta còn không biết rằng chính tình trạng này

Câu Hỏi Lượng Giá Chăm Sóc Sức Khỏe Trẻ Em (Dùng Cho Đào Tạo Hệ Đại Học Điều Dưỡng)

trong những năm gần đây, điều kiện kinh tế xã hội nước ta có nhiều biến đổi Ta đã tác động đến tình hình sức khoẻ và bệnh tật của trẻ em, đồng thời cũng

Ngủ Ít Vẫn Khỏe - 5 Tiếng Là Đủ Sao Phải Là 8? (Tái Bản)

Ngủ Ít Vẫn Khỏe - 5 Tiếng Là Đủ Sao Phải Là 8? (Tái Bản)

Sách - Đang cấp cứu: 17 câu chuyện sinh tử từ phòng cấp cứu (Nhã Nam HCM)

Tác giả LÝ HỒNG CHÍNH Dịch giả ĐẶNG HỒNG QUÂN Nhà xuất bản Dân Trí Kích thước Đang cập nhật Số trang 400 Ngày phát hành 2024 Giới thiệu sách Bên ngoài ICU, bác sĩ

Dắt Dìu Về Thuở Ấu Thơ (Tái Bản 2019)

Quyển sách Dắt dìu về thuở ấu thơ mang cùng tên bài viết về giải Nobel Sinh lý hoặc Y học 2012. Hai nhà nghiên cứu một già một trẻ để đưa được tếbào trưởng

Combo Đừng Chết Bởi Hóa Chất - Hiểu Tường Tận Cẩn Thận Sử Dụng và Axit Và Kiềm Trong Thực Dưỡng

Combo Đừng Chết Bởi Hóa Chất - Hiểu Tường Tận Cẩn Thận Sử Dụng và Axit Và Kiềm Trong Thực Dưỡng ------------ Combo Đừng Chết Bởi Hóa Chất - Hiểu Tường Tận Cẩn Thận Sử

Giải thoát ung thư_Hành trình của bác sĩ John Kelly

Giải Thoát Ung Thư - Hành Trình Của Bác Sĩ John Kelly Hiện nay, trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, tỉ lệ người mắc bệnh ung thư ngày càng gia tăng.

Trang đầu 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Trang cuối